Hypotheekrenteaftrek afbouwen: zo beïnvloedt het de huizenmarkt

Hypotheekrenteaftrek afbouwen: zo beïnvloedt het de huizenmarkt

Voor de verkiezingen presenteren politieke partijen allerlei plannen om de woningbouw te stimuleren. Tegelijkertijd gaat er veel aandacht naar een bestaand belastingvoordeel voor huiseigenaren: de hypotheekrenteaftrek. Dit principe, vastgelegd in de Nederlandse wet, zorgt ervoor dat huiseigenaren een deel van de betaalde hypotheekrente kunnen aftrekken van hun belastbaar inkomen, waardoor ze minder belasting betalen.

Volgens de OESO, een internationale economische organisatie, is de hypotheekrenteaftrek één van de belangrijkste oorzaken van hoge huizenprijzen en ongelijkheid op de woningmarkt. Het beperken van de aftrek zou volgens hen “essentieel” zijn om de markt te hervormen.

Door de aftrek te beperken, kunnen huishoudens minder lenen. Daardoor wordt er waarschijnlijk minder overboden op woningen. Onderzoek laat zien dat huizenprijzen minder hard zouden stijgen als deze extra financieringsruimte wegvalt.

Inkomensstijgingen en betaalbaarheid

Als je de afbouw over jaren uitsmeert, gebeurt er ondertussen ook wat met de inkomens van mensen. Want jaar na jaar stijgen lonen en uitkeringen en daardoor zal een hoger maandbedrag aan hypotheekbetaling beter te behappen zijn. Bij de snelste afbouw van de hypotheekrenteaftrek, in acht jaar, stijgt het extra nettobedrag dat huiseigenaren moeten betalen tot ruim 500 euro per maand rond het achtste jaar. Bij een afbouw van de hypotheekrenteaftrek in twintig jaar betaalt de huiseigenaar maximaal ruim 300 euro per maand meer, pas rond het zeventiende jaar.

Veelgehoorde stellingen over de hypotheekrenteaftrek

De hypotheekrenteaftrek zet de woningmarkt op slot
Volgens Van Hoek wordt de beperking van de aftrek vaak gepresenteerd als dé oplossing voor de woningmarktproblemen. Maar volgens hem liggen de oorzaken elders: gebrek aan doorstroming in de sociale huursector, de hoge overdrachtsbelasting bij aankoop, en strikte regels rondom bouwen en ruimtelijke ordening. Op de lange termijn zou de aftrek weinig invloed hebben op de werking van de markt.

De hypotheekrenteaftrek stuwt huizenprijzen op
Van Hoek benadrukt dat de aftrek geen structurele, jaarlijkse prijsstijging veroorzaakt. Er is ooit een eenmalig opwaarts effect geweest, geschat op hooguit 10%. Factoren zoals de toegenomen arbeidsparticipatie van één naar anderhalf inkomen per huishouden hebben een veel grotere invloed gehad. De huizenprijzen in Nederland zijn vergelijkbaar met die in stedelijke regio’s in Duitsland of Frankrijk, waar géén hypotheekrenteaftrek bestaat.

De aftrek leidt tot hoge schulden en weinig aflossing
Hoewel de totale hypotheekschuld hoog is, staat daar een enorme waarde aan woningen tegenover. Veel aflossingen gebeuren via spaar- en beleggingshypotheken, waarbij de volledige lening aan het einde van de looptijd in één keer wordt afgelost. Tussen 2015 en 2030 komt er naar verwachting ruim €200 miljard vrij uit deze constructies. Daarnaast zijn aflossingsvrije hypotheken vooral in handen van oudere huiseigenaren met veel overwaarde, die weinig financieel risico lopen. Minder dan 1% van de huiseigenaren heeft tijdelijke betalingsproblemen.

De aftrek is onhoudbaar voor de overheidsfinanciën
Critici stellen dat de aftrek op termijn te duur wordt, maar harde cijfers ontbreken. Door inflatie worden hypotheekschulden jaarlijks minder waard en door de komende aflossingen zal de totale schuld afnemen. De huidige kosten bedragen zo’n €11 miljard per jaar (ongeveer 2% van het bbp) en nemen naar verhouding af.

Afschaffing brengt rust en vertrouwen
Volgens Van Hoek is de discussie over de aftrek inmiddels een groter probleem geworden dan de aftrek zelf. Duidelijkheid vanuit de politiek zou zorgen voor meer rust en vertrouwen op de woningmarkt. Ondanks alle onzekerheid staat er een recordaantal van bijna 300.000 woningen te koop, vrijwel allemaal van eigenaren die graag willen verhuizen.

Conclusie

De discussie over de hypotheekrenteaftrek blijft de woningmarkt bezighouden. Waar de één het ziet als een belangrijke oorzaak van de hoge huizenprijzen, benadrukken anderen dat de impact op lange termijn beperkt is en dat andere factoren een grotere rol spelen. Wat duidelijk is, is dat duidelijke en consistente keuzes vanuit de politiek cruciaal zijn om rust te brengen op de woningmarkt en ruimte te creëren voor structurele oplossingen, zoals het vergroten van het woningaanbod en het verbeteren van de doorstroming.

Benieuwd wat jouw woning waard is?

Overweeg je je huis of appartement te verkopen in omgeving Breda? Vraag dan onze gratis waardebepaling aan!